Lipoproteïne a

**Lipoproteïne(a), oftewel Lp(a)**, is een type lipoproteïne dat lijkt op LDL-cholesterol (het ‘slechte’ cholesterol), maar het heeft een extra eiwitcomponent genaamd **apolipoproteïne(a)**.

Een hoge Lp(a)-waarde in je bloed wordt vooral genetisch bepaald en kan het risico op **hart- en vaatziekten** verhogen, zelfs als je LDL- en totaalcholesterolwaarden normaal zijn. Lp(a) draagt bij aan **aderverkalking (atherosclerose)** en kan het risico op **hartaanvallen en beroertes** verhogen, omdat het de vorming van bloedstolsels kan bevorderen en ontstekingen in de bloedvaten kan veroorzaken.

👉 Belangrijke punten over Lp(a):

- **Vooral genetisch bepaald** – voeding en leefstijl hebben weinig invloed op de waarde.

- **Niet standaard getest** – wordt vaak alleen gemeten bij een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten.

- **Er zijn geen directe medicijnen** om Lp(a) te verlagen, maar er wordt onderzoek gedaan naar nieuwe behandelingen.

- **Leefstijl kan indirect helpen** door andere risicofactoren (zoals hoge LDL, hoge bloeddruk en ontstekingen) te verminderen.

Helaas kun je **Lp(a) niet direct verlagen met voeding of leefstijl**, omdat de hoeveelheid die je lichaam aanmaakt **genetisch bepaald** is. Maar je kunt **het risico op hart- en vaatziekten wél verminderen** door andere beïnvloedbare factoren aan te pakken.

🔹 **Wat kun je doen?

 ✅ 1. Verminder andere risicofactoren

Omdat Lp(a) vooral schadelijk is door de combinatie met andere hart- en vaatziekterisico’s, is het belangrijk om deze aan te pakken:

- **Verlaag LDL-cholesterol** – Dit kan wél via voeding en leefstijl. Hoe lager je LDL, hoe minder Lp(a) schade kan aanrichten.

- **Houd je bloeddruk laag** – Door zoutinname te verminderen en meer kaliumrijke voeding te eten (zoals groenten en peulvruchten).

- **Voorkom chronische ontstekingen** – Vermijd sterk bewerkte voeding, suiker en transvetten. Kies voor **volwaardige voeding** met veel antioxidanten.

- **Houd je bloedsuikerspiegel stabiel** – Vooral belangrijk als je insulineresistentie of diabetes hebt.

✅ 2. Optimaliseer je voeding

- **Eet onbewerkte, vezelrijke voeding** – Veel groenten, peulvruchten, volkoren granen, noten en zaden.

- **Zorg voor een goede proteïne-energieverhouding (P:E-ratio)** – Kies eiwitrijke, verzadigende voeding om je gewicht en vetmassa te optimaliseren.

- **Kies gezonde vetten** – Met name omega-3 vetzuren (uit lijnzaad, chiazaad, walnoten, algenolie of vette vis) kunnen ontstekingen verlagen.

- **Beperk verzadigd vet uit bewerkte producten** – Zoals fastfood en ultrabewerkte snacks.

- **Vermijd transvetten en toegevoegde suikers** – Die verhogen ontstekingen en LDL-cholesterol.

✅ 3. Leefstijl aanpassingen

- **Beweeg dagelijks** – Vooral krachttraining en matige cardio kunnen LDL verbeteren en ontstekingen verlagen.

- **Vermijd roken en overmatig alcoholgebruik** – Beide verhogen ontstekingen en verhogen het risico op hartziekten.

- **Zorg voor voldoende slaap en stressmanagement** – Chronische stress verhoogt ontstekingen en kan het cardiovasculaire risico vergroten.

 ✅ 4. Bespreek behandelingen met je arts

- **Statines verlagen LDL maar niet direct Lp(a)** – Toch kunnen ze helpen door het totale risico op aderverkalking te verminderen.

- **PCSK9-remmers (zoals inclisiran)** – Kunnen LDL en in sommige gevallen ook Lp(a) verlagen.

- **Nieuwe therapieën in ontwikkeling** – Zoals antisense-oligonucleotiden (ASO’s) en siRNA-medicijnen die specifiek Lp(a) kunnen verlagen.

💡 Conclusie

Je kunt **Lp(a) zelf niet direct verlagen**, maar je kunt wel **het risico op hart- en vaatziekten sterk verminderen** door:

✔ Je **LDL-cholesterol te verlagen**

✔ Je **bloeddruk gezond te houden**

✔ **Ontstekingen te verminderen** met volwaardige voeding

✔ **Beweging en een gezonde leefstijl**